ساحت ارادی نفس در نظر غزالی
Authors
abstract
در مقاله پیش رو دیدگاه غزالی در خصوص ساحت ارادی نفس مورد بررسی قرار می گیرد. غزالی ساحت ارادی انسان را در دو سطح حیوانی و انسانی مورد توجّه قرار می دهد. به کارگیری تعابیری چون قوّه عامله، عقل عملی، قدرت، و اراده از سوی او در اطلاق به ساحت ارادی نفس انسانی مسئله مهم حیث معرفتی یا تحریکی داشتن عقل عملی را پیش می کشد که بررسی موضوع نشان دهنده اعتقاد غزالی به تعلّق عقل عملی به ساحت معرفتی و تأکید بر نقش تحریکی آن در انجام افعال است. اهمّیّتی که غزالی برای حضور عنصر آگاهی در افعال ارادی قائل است شکل گیری «فعل» به معنای واقعی را منوط به وجود اراده برخاسته از آگاهی قرار می دهد و این مسئله در بحثهای «معنای حقیقی فعل»، «نقش اختیار در ارزیابی اخلاقی افعال»، و «تبیین مفهوم اختیار» نشان داده می شود. چنانکه در بحث افعال اختیاری تأکید ویژهای که غزالی بر عنصر فهم یا ادراک عقلانی برای درک خیر بودن فعل و برانگیخته شدن اراده پس از آن دارد جلب نظر می کند.
similar resources
تأثیرپذیری ساحت عقیدتی از ساحت های غیر عقیدتی با نظر به رابطه ی نفس و بدن از دید غزالی
یکی از مهمترین مسائلی که پیش روی معرفتشناسان قرار دارد این است که آیا دستیابی انسان به معرفتْ تنها از رهگذر قابلیتهای معرفتیاش میسر میشود یا حیثیتها و ابعاد گوناگون وجود انسان در ارتباطی وثیق با ساحت معرفتیاش، آن را از تأثیرات مثبت و منفی خود متأثر میسازند. این موضوع در مقالهی پیشِ رو با تکیه بر اندیشه و نظام معرفتشناسی امام محمد غزالی تحلیل و بررسی شده است. در این تحلیل، روابط گوناگون...
full textغزالی و ابن عربی در ساحت فرهنگنویسی
«الاملاءفی اشکالات الاحیاء» رسالهای کمتر شناخته شده از محمد غزّالی است که وی در آن اصطلاحات عرفانی مندرج در کتاب«احیاءالعلوم» خود را استخراج نموده و توضیح داده است و به این ترتیب، فرهنگی از اصطلاحات عرفانی فراهم کرده است. ابن عربی هم با تألیف رساله «اصطلاحات الصّو فیه الوار ده فی الفتوحات المکّیه »پای در حوزه فرهنگنگاری نهاده است، زیرا رویکرد عمومی به کتاب بزرگ «الفتوحات المکیه » او را واد...
full textمرگ ارادی (تسلط بر نفس)
چکیده: مرگ ارادی یا موت اختیاری، یا مرگ پیش از مرگ، اصطلاحاتی عرفانی است که صوفیه در تأویل آیات: «فَتُوبُوا إِلَی بَارِئِکُمْ فَاقْتُلُوا أَنْفُسَکُمْ» و «وَالَّذینَ جاهَدوا فینا لَنَهدِیَنَّهُم سُبُلَنا» و یا احادیثی مانند: «مُوتُوا قَبلَ اَن تمُوتُوا» میآورند و آن را عبارت از تسلط بر نفس و خواستههای نفسانی میدانند، و طبق تعاریفی، آن را به موتهای ابیض، اسود، احمر و اخضر تقسیم میکنند، درعینحال راهکارهایی نیز برای رسیدن به این مهم...
full textپی¬گیری اثرپذیری ساحت عقیدتی از ساحت¬های غیر عقیدتی با نظر به شاخص¬های فکری غزالی
این مقاله، با محور قرار دادن اندیشة غزالی، به منزلة یکی از بزرگترین متفکّرانی که به تأثیر و تأثّر متقابل میان ساحتهای نفسانی قائل است، مسئلة مهم تأثیر ساحتهای غیر عقیدتی بر ساحت عقیدتی را ـ که از مباحث مطرح در حوزة معرفت شناسی معاصر است ـ با توجّه به برخی از شاخصهای فکری او پیگیری میکند. این شاخصهای فکری عبارتاند از: اعتقاد غزالی به تأثیر غایات در چگونگی تعیّن یافتن ساحت عقیدتی، تأثیر احساس...
full textMy Resources
Save resource for easier access later
Journal title:
فلسفه و کلام اسلامیPublisher: دانشگاه تهران
ISSN 2008-9422
volume 44
issue 2 2011
Hosted on Doprax cloud platform doprax.com
copyright © 2015-2023